Μπαίνοντας ο Δεκέμβρης
Είναι ένας ξεχωριστός μήνας, αναμφίβολα. Από πολλές απόψεις. Ας ξεκινήσουμε με την ετυμολογία της ονομασίας του. Ο Δεκέμβρης ήταν ο δέκατος και τελευταίος μήνας του χρόνου, σύμφωνα με το αρχαίο Ρωμαϊκό ημερολόγιο. Το όνομά του οφείλεται στη λατινική λέξη decem που σημαίνει δέκα. Αργότερα προστέθηκαν στο Ρωμαϊκό ημερολόγιο οι μήνες Ιανουάριος ως 11ος και Φεβρουάριος ως 12ος, με ετήσιο χρόνο 354 ημέρες, που με το νεότερο Γρηγοριανό ημερολόγιο προσαρμόσθηκε σε 365 κι ο Δεκέμβρης μετακινήθηκε στην 12η θέση, χωρίς να αλλάξει το όνομά του.
Στις 21 του μήνα περνάμε στο χειμερινό ηλιοστάσιο, ο ήλιος αρχίζει να ψηλώνει ξανά στον ουρανό κι η ημέρα μεγαλώνει. Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση όμως ο χειμώνας αρχίζει με τα «Νικολοβάρβαρα». Τότε λένε πως πιάνει το πολύ κρύο. Της Αγιά Βαρβάρας στις 4 του μήνα, του Σάββα του ηγιασμένου στις 5, του Αη Νικόλα στις 6. Προστάτες θέλει η παράδοσή μας τους Άγιους. Του Πυροβολικού η Πρώτη, του Ναυτικού και των θαλασσινών ο Τρίτος. Κι ο Σάββας; Γι’ αυτόν η παράδοση θέλει «Νικολίτσι, Βαρβαρίτσι, Σάββα τ’ ήθελες στη μέση;» Να ήταν μόνο αυτή; Κι άλλες παροιμίες έχει φτιάξει ο λαός μας:
«Η Βαρβάρα βαρβαρώνει (το κρύο), Ο Σάββας σαβανώνει κι ο Νικόλας παραχώνει». Και για να δείξει πόσο κοντινές και συνδεμένες είναι αυτές οι γιορτές, έχει άλλη παροιμία: «Άγιος Νικόλας φώναξε, Σάββας απολογήθη κι η Αγιά Βαρβάρα έτρεξε να πάει να λειτουργήσει».
Αλλά και: «Αγιά Βαρβάρα μίλησε, Σάββας απ(ο)λοήθη: Μαζώχτε ξύλα κι άχερα και σύρτε και στον μύλο, (για)τί Άγιο Νικόλας έρχεται τα χιόνια φορτωμένος». Πάντως τα χιόνια είναι καλοδεχούμενα, γι’ αυτό κι η παροιμία λέει: «Χιόνι του Δεκεμβριού, χρυσάφι του Καλοκαιριού”.
Και λίγες μέρες αργότερα: «Αχ Αννούλα του χιονιά, δε θα είμαι πια μαζί σου, του Δεκέμβρη τις εννιά, που έχεις Άννα τη γιορτή σου», που τραγουδούσε ο Καλογιάννης.
Του Αγίου Σπυρίδωνος στις 12 του μήνα, λένε πως η μέρα μεγαλώνει «ένα σπυρί», δηλαδή πολύ λίγο κι αυτή η αύξηση γίνεται μια ολόκληρη ώρα τα Χριστούγεννα. Από εκεί και η ρήση «Χριστός γεννάται, ώρα γεννάται.»
Ας δούμε όμως το Δεκέμβρη κι από μια άλλη σκοπιά. Μεσιάζει σε λίγο ο μήνας. Χειμώνιασε για τα καλά. Καιρός ν’ ανοίξουμε το παράθυρο να μπει φρέσκος παγωμένος αέρας, να αναζωογονηθεί το σπίτι, να γεμίσει το μυαλό μας φρέσκες ιδέες. Καιρός και να μετρήσουμε τι κερδίσαμε, τι χάσαμε στη ζωή μας τη χρονιά που φεύγει. Μήνας απολογισμού ο Δεκέμβρης.
Και τι γρήγορα που κυλάει ο χρόνος; Πόσο βιαστικά περνούν τα χρόνια; Μεγαλώσαμε. Στα μάτια μας φώλιασαν ρυτίδες. Μα δεν το βάζουμε κάτω. Θα συνεχίσουμε να πλάθουμε όνειρα, να προσμένουμε σε κάτι. Και τα Χριστούγεννα θα απλώσουμε το βλέμμα στον ουρανό. Θα ψάξουμε να βρούμε το αστέρι μας. Αυτό που θα μας οδηγήσει στη νέα χρονιά. Θα ξαναγίνουμε άγγελοι να μπούμε στα όνειρά μας.
«Κι ας ελπίσουμε πως δεν θ’ αλλάξει ξανά πορεία. Να μην ξαναγίνουν οι ευχές χάρτινες, σαν είναι μόνο λέξεις. Ας ελπίσουμε λοιπόν ουτοπικά, σαν ποιητές. Ας πιστέψουμε στην αντίστροφη μέτρηση που σηματοδοτεί κάθε γέννηση. Ας σταθούμε στο φως. Κι ας παλέψουμε γι’ αυτό με την καρδιά μας». Κάπως έτσι τα λέει η Μαρία Σκουρολιάκου, μια εξέχουσα μορφή της σύγχρονης ελληνικής ποίησης. Συντοπίτισσα η Μαρία, παιδί του Παρνασσού κι αυτή.
Χάρης Αγγελογιάννης
Δεκέμβρης ’21
Κάντε το πρώτο σχόλιο